Kapot van een situationship-breakup? Geef de schuld aan de 'situationswitch'

In dit artikel:

Situationships – vage, onduidelijk gedefinieerde relatievormen zonder officiële status – kunnen emotioneel bijzonder verwarrend en pijnlijk zijn. Een veelvoorkomend fenomeen bij het abrupt beëindigen van zo’n relatie is wat seks- en situationshipredacteur van Cosmopolitan omschrijft als de ‘situationswitch’. Dit is het moment waarop de ander plotseling de gedeelde geschiedenis ontkent en minimaliseert, waardoor de gevoelens en herinneringen van de ander worden weggepoetst. Zo worden intieme momenten, zoals het samen slapen of uitspraken als "ik hou van je," bagatelliseerd of zelfs ontkend, wat ervoor zorgt dat het slachtoffer zichzelf in twijfel trekt en zich gek voelt.

Dit gedrag wordt gezien als een vorm van emotionele gaslighting die het verwerkingsproces extra zwaar maakt. Klinisch therapeut Naomi Bernstein plaatst de ‘situationswitch’ echter in een breder psychologisch kader: het is vaak geen opzettelijke manipulatie, maar eerder een verdedigingsmechanisme om cognitieve dissonantie – de spanning tussen gedrag en zelfbeeld – te verminderen. De dader wil daarmee voorkomen dat hij als ‘de bad guy’ wordt gezien en herschrijft daarom de gedeelde ervaringen om zichzelf en zijn handelen beter te kunnen verantwoorden.

Voor de betrokkenen is dit extra pijnlijk omdat niet alleen het heden en de toekomst van de relatie worden weggevaagd, maar ook het gedeelde verleden. Bewijsstukken zoals berichten en foto’s worden genegeerd of als fictie bestempeld, wat een gevoel van machteloosheid en miskenning veroorzaakt. Deze dynamiek verklaart waarom zulke ‘eigenlijk niks voorstellende’ flings diepe emotionele verwondingen kunnen achterlaten, die moeilijk te verwerken zijn omdat ze naast verlies ook twijfel aan eigen herinneringen en gevoelens oproepen.